Το συγκλονιστικό βλέμμα της “Glorious Gloria”

Πριν από λίγες μέρες (11/8) συμπληρώθηκαν 49 χρόνια από το περίφημο πάρτι του DJ Cool Herc, το όποιο θεωρείται ως το επίσημο σημείο εκκίνησης της Hip Hop κουλτούρας. Οι «πατέρες» και οι «μητέρες» της κουλτούρας μας, όμως, δεν είχαν φυσική παρουσία στα πρώτα πάρτι και για να… συναντήσουμε κάποιων εξ αυτών θα χρειαστεί να ανατρέξουμε αρκετά χρόνια πίσω. Δεν αναφέρομαι, μόνο σε μουσικούς, καθώς επιρροές της κουλτούρας μας συναντάμε και σε κοινωνικοπολιτικά ζητήματα. Για αυτό και η Γκλόρια Ρίτσαρντσον είναι ένα από τα πρόσωπα που διαμόρφωσαν αυτόν τον κώδικα, ο οποίος παρότι έχει χιλιοταλαιπωρηθεί, συνεχίζει να υπάρχει ως σήμερα και δεν θα χαθεί, καθώς η αίσθησή του θα τον κρατάει πάντα ζωντανό...

Όταν ο Φρανκ Ντάντριτζ άφησε την τελευταία του πνοή, πολλά από τα υπάρχοντά του συμπεριλαμβανομένου και του αρχείου του, πέρασαν στην κατοχή της Γκλόρια Ρίτσαρντσον. Ήταν ο δεύτερος σύζυγός της και μαζί του πήρε την απόφαση να αφήσει το Κέιμπριτζ και να μετακομίσουν μαζί στη Νέα Υόρκη. Ήταν μάλλον έρωτας με την πρώτη ματιά. Υπήρχαν και άλλοι λόγοι, όμως, που την οδήγησαν σε αυτή την απόφαση.

Η “Glorious Gloria”, όπως την χαρακτήριζαν, είχε ζήσει τον ρατσισμό στο πετσί της. Ο πατέρας της μάλιστα υπήρξε και αυτός θύμα του, καθώς παρότι σχετικά εύπορος, δεν έλαβε την απαραίτητη ιατρική περίθαλψη λόγω του χρώματος του δέρματός του, όταν υπέστη καρδιακή προσβολή, γεγονός που είχε ως συνέπεια τον θάνατό του. Ένιωθε, όμως, τον ρατσισμό και καθημερινά στο πετσί της, καθώς οι φυλετικές διακρίσεις ήταν κάτι περισσότερο από εμφανείς στη Μασαχουσέτη. Ο διαχωρισμός ζούσε και ζούσε και βασίλευε (και) σε αυτήν την πολιτεία. Ένας μαύρος μπορούσε να παραγγέλλει σε ένα εστιατόριο, αλλά όχι να καθίσει. Μπορούσε να ψηφίσει, αλλά τα παιδιά του δεν μπορούσαν να είναι στο ίδιο σχολείο με εκείνα των λευκών, ούτε είχε το δικαίωμα να ζήσει στις γειτονιές τους. Το ποσοστό ανεργίας για τους μαύρους ήταν στο 30%, ενώ για τους λευκούς στο 7%. «Οι μαύροι είναι οι τελευταίοι που προσλαμβάνονται και οι πρώτοι που απολύονται», είχε πει η ίδια. Όλα αυτά μαζί με το αίσθημα δικαίου που την διακατείχε την οδήγησαν να σπουδάσει κοινωνιολογία. Ήταν υπερήφανη για αυτό το αίσθημα. Το «κληρονόμησε» από τους παππούδες της και το μετέφερε στα παιδιά της.

Οι μαύροι είναι οι τελευταίοι που προσλαμβάνονται και οι πρώτοι που απολύονται

Κατά την διάρκεια της των σπουδών της και μέχρι να πάρει το πτυχίο της από το Howard University, συμμετείχε σε αγώνες για την κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων και της ανισότητας. Σε έναν ιδεατό κόσμο δεν θα χρειαζόταν να το κάνει. Μετά την αποφοίτησή της το 1942, επέστρεψε στο Κέιμπριτζ. Παντρεύτηκε τον δάσκαλο Χάρι Ρίτσαρτνσον, με τον οποίο, πριν χωρίσουν, απέκτησαν δύο κόρες.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 η Γκλόρια Ρίτσαρντσον ήταν μία διαζευγμένη μητέρα και λίγοι ήταν όσοι είχαν δει την φλόγα που υπήρχε μέσα της. Η κόρη της, Ντόνα, ήταν μία εξ αυτών. Εκείνη ήταν που το καλοκαίρι του 1962 την παρακίνησε να συμμετάσχει στις δράσεις που είχαν ξεκινήσει μαθητές και φοιτητές εναντίον των φυλετικών διακρίσεων και μέσα σε λίγους αναρριχήθηκε σε μία περίοπτη θέση στο κίνημα.

Η Γκλόρια Ρίτσαρντσον για πολλούς αποτελούσε τη «γέφυρα» μεταξύ της μη βίαιης κοινωνικής αλλαγής που υποστήριζε ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ Τζούνιορ και των πιο ριζοσπαστικών και συγκρουσιακών τακτικών που κορυφώθηκαν μετά τα μισά της δεκαετίας του 1960. Η ίδια βέβαια δεν καταλάβαινε γιατί παρουσιαζόταν ως ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα σε αυτές τις θέσεις, καθώς δεν είχε κρύψει ποτέ πως έκλινε προς την δεύτερη πλευρά.

Υπό το φως του ήλιου οι ρατσιστές πέταγαν αυγά στους διαδηλωτές και το βράδυ έκαιγαν τα σπίτια τους. Η Γκλόρια Ρίτσαρντσον δεν υποστήριζε μία μη βίαιη απάντηση παρά τις συστάσεις που της γίνονταν κατά καιρούς ακόμα και από τον ίδιο τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Τον Αύγουστο του 1963 στον περίφημο λόγο του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ στην Ουάσινγκτον ήταν παρούσα στην σκηνή. Είχε προσκληθεί για να μιλήσει, αλλά μόλις χαιρέτησε το πλήθος, οι διοργανωτές την διέκοψαν και δεν της επέτρεψαν να συνεχίσει φοβούμενοι προφανώς πως το μήνυμά της δεν θα ήταν σύμφωνο με το δικό τους.

Έναν μήνα πριν ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ μιλήσει για το όνειρό του κι έπειτα από παρέμβαση του Ρόμπερτ Κένεντι, υπογράφηκε η συνθήκη του Κέιμπριτζ. Η εθνοφρουρά σχεδόν για δύο χρόνια βρισκόταν καθημερινά στο Κέιμπριτζ για να καταστείλει τους διαδηλωτές που πλέον είχαν ξεκινήσει να απαντούν στις βίαιες επιθέσεις που δεχόντουσαν. Η Γκλόρια Ρίτσαρντσον συμμετείχε στις πολύμηνες διαπραγματεύσεις και παρότι δεν ήταν σύμφωνη με αυτή την συμβιβαστική λύση, πιεζόμενη την υπέγραψε, αλλά δεν έκρυψε τις αντιρρήσεις της: «Ένας πολίτης πρώτης κατηγορίας δεν εκλιπαρεί για ελευθερία. Ένας πολίτης πρώτης κατηγορίας δεν παρακαλεί τη δομή της λευκής εξουσίας να του δώσει κάτι που οι λευκοί δεν έχουν τη δύναμη να δώσουν ή να πάρουν. Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι ανθρώπινα δικαιώματα, όχι λευκά δικαιώματα».

Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι ανθρώπινα δικαιώματα, όχι λευκά δικαιώματα

Λίγους μήνες μετά η Γκλόρια Ρίτσαρντσον αποχαιρέτησε το Κέιμπριτζ. Δεν της άρεσε το φως της δημοσιότητας που συγκέντρωνε η ίδια αντί του κινήματος και των θέσεών του και πίστευε πως έπρεπε να αφήσει χώρο για την επόμενη γενιά. Το 1964 παντρεύτηκε τον Φρανκ Ντάντριτζ και μετακόμισαν στη Νέα Υόρκη, όπου εκείνη συνέχισε να παλεύει για την μαύρη κοινότητα και την κατάργηση κάθε μορφή διάκρισης.

Ο Φρανκ Ντάντριτζ ήταν πολυπράγμων και ανήσυχο πνεύμα. Τον αγάπησε και την αγάπησε. Εκείνος ήταν ένας από τους καλύτερους φωτογράφους της εποχής του. Στο Κέιμπριτζ γνωρίστηκαν, καθώς κάλυπτε για λογαριασμό του Life Magazine τις διαδηλώσεις. Έπαιρνε τα «κλικ» του από την πλευρά των διαδηλωτών και όχι από εκείνη της αστυνομίας. Αυτό λέει πολλά και είναι κάτι που ισχύσει και ως σήμερα. Στον φακό του και πριν αποφασίσει να αλλάξει ρότα για να γίνει σεναριογράφος και κινηματογραφιστής, είχαν ποζάρει κάποιες εκ των σημαντικότερων μορφών του 20ου αιώνα. Οι φωτογραφίες με την Lola Falana στο γυμναστήριο και να παίζει μποξ είχαν κάνει αίσθηση, ενώ ιδιαίτερα μεταξύ άλλων ήταν και τα «κλικ« που τράβηξε με τον Μοχάμεντ Άλι, τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, τον Μπομπ Ντίλαν που για μεγάλο διάστημα ήθελε να τον φωτογραφίζει μόνο ο Φρανκ Ντάντριτζ και από την εξέγερση στο Χάρλεμ το 1964.

Η Γκλόρια Ρίτσαρντσον βρήκε πολλές από αυτές τις φωτογραφίες στο αρχείο του Φρανκ Ντάντριζ. Βρήκε και άλλες από πιο προσωπικές τους στιγμές. Υπήρχε, όμως, μία φωτογραφία που ξεχώριζε. Πάντα θα ξεχωρίζει. Την είχε ο Φρανκ στο αρχείο του και ας μην την είχε τραβήξει ο ίδιος. Κατά την διάρκεια των διαδηλώσεων στο Κέιμπριτζ ο Φρεντ Γουάρντ απαθανάτισε την Γκλόρια Ρίτσαρντσον να απωθεί το όπλο που είχε προτάξει ένας στρατιώτης της εθνοφρουράς. Πάντα θα ξεχωρίζει αυτή η φωτογραφία, καθώς το βλέμμα της τουλάχιστον για τον υπογράφοντα πέρα από αξέχαστο, θα μένει απερίγραπτο με λέξεις.

Η Γκλόρια Ρίτσαρντσον στις 15 Ιουλίου 2021 άφησε την τελευταία της σε ηλικία 99 ετών. Έπρεπε να φύγει τότε, καθώς την επόμενη μέρα ένα από τα «παιδιά» της, ο Biz Markie, θα έκανε και αυτός με την σειρά του το πιο μεγάλο ταξίδι. Έπρεπε να φτάσει νωρίτερα για να τον υποδεχθεί…

Επικοινωνία:

Facebook: The story of my hip hop

Twitter: @StoryHip

Issuu: thestoryofmyhiphop